در بعضی موقعیت‌ها قانون‌گذار به نمایندگی از جامعه به اشخاص این مجوز را می‌دهد که از خودشان در برابر صدمات و آسیب‌هایی که درمعرض آن قرار گرفته‌اند، محافظت کنند. ازآنجاکه چنین اجازه‌ای جنبه‌ی استثنایی دارد، باید شرایطی که قانون‌گذار برای آن درنظر گرفته است، وجود داشته باشد؛ یعنی هم باید رفتار فرد به‌گونه‌ای باشد که بتوان آن را دفاع نامید و هم باید رفتاری که در مقام دفاع انجام شده است، مشروع باشد.
در قانون مجازات اسلامی موردی تحت عنوان دفاع مشروع بیان شده است. در دفاع مشروع اگر ثابت شود فردی برای دفاع از خود در مقابل فرد ضارب ایستادگی کرده و اگر فرد ضارب زخمی یا کشته شود، دفاع مشروع محسوب میشود که همین موضوع نیز با شرایطی خاص در قانون نیز به آن اشاره شده است، ازجمله این‌که دفاع با نوع حمله متناسب باشد و همچنین امکان گریز از صحنه جرم وجود نداشته باشد. در صورتی که شخصی مورد هجوم دیگری قرار گیرد و از خود دفاع کند، مجرم نخواهد بود، البتهه باید شرایط دفاع مشروع وجود داشته باشد، یعنی دفاع با خطر و حمله متناسب باشد، به‌عنوان مثال کسی که با اسلحه به سمت کسی حمله‌ور میشود نمی‌توان با دفاع مشروع اسلحه را از او گرفت و با همان اسلحه اقدام به کشتن او کرد، چراکه در قانونن شلیک با اسلحه جرم و این عمل مصداق قتل عمد است، نه دفاع مشروع.
با این تعریف باید بدانیم عمل ارتکابی نباید بیش از حد لازم باشد، زیرا ارتکاب این عمل به منظور رفع خطر یا است. بعد از این‌که در اثر اقدام متوسل به دفاع، و خطر رفع شد، دیگر ادامه اعمالی که دارای وصف مجرمانه است، لازم نیست. دفاع وقتی جایز است که در لحظه هجوم یا ، مأموران در محل نباشند یا مداخله آنان در رفع و خطر در همان لحظه ممکن و موثر نباشد. و خطر نباید ناشی از تحریک خود شخص باشد و عمل ارتکابی نباید بیش از حد لازم باشد، همچنین دفاع از نفس یا ناموس یا عرض و مال یا آزادی تن وقتی جایز است که او ناتوان از دفاع بوده و تقاضای کمک کند یا در وضعی باشد که امکان استمداد نداشته باشد.
درباره این سایت